Біздің университетімізде Саяси қуғын-сүргін құрбандары күніне арналған конференция өтті.
Бүгін, 30 мамырда салтанат залында "Солтүстік аймақтағы саяси қуғын-сүргін: жаңа деректер мен деректер" атты республикалық ғылыми-практикалық конференция өтті, оған облыс әкімдігінің, ардагерлер кеңесінің, Облыстың мұражайы мен мұрағаттарының өкілдері, ардагерлер, сол оқиғалардың куәгерлері,университеттің профессор-оқытушылар құрамы, тарих мұғалімдері, студенттер қатысты. Шараны Ш.Уәлиханов атындағы университет ұйымдастырды.
Конференция 31 мамырда атап өтілетін Қазақстандағы 1931-1933 жылдардағы саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне арналған.
Облыс әкімінің орынбасары Рамазанов Елдос Мұратұлы алғашқы сөзбен конференцияны ашып, облыста әкімнің қолдауымен оңалту жөніндегі комиссия құрылғанын, оған ғалымдар, құқықтанушылар, қоғамдық ұйымдардың өкілдері кіргенін атап өтті. Ғылыми конференциялар, семинарлар өткізілді, жинақтар шығарылды, БАҚ-та, әлеуметтік желілерде жарияланымдар шығарылды, мұрағаттарда жұмыстар жүргізілді, экспедициялар ұйымдастырылды. Еске алу мұражайын ашу жоспарлануда.
Бұл күн Қазақстанда 1997 жылдан бастап аталып өтіледі, ал 2019 жылдың соңында мемлекеттік комиссия құрылды. Бізде Жобалық кеңсе ашылды. Әр түрлі деректер бойынша, сталиндік режим кезінде 125 мыңнан астам қазақстандық қуғын-сүргінге ұшырады, олардың төрттен бірі атылды. Қазақ зиялылары аяусыз жазаланды және атылды, ал аштықтан Қазақстан аумағы халқының үштен бірі қаза тапты.
1930-шы жылдары қуғын-сүргін қазақ зиялыларының ең үздік өкілдерін, соның ішінде жоғары лауазымдарды атқарған, ел алдында еңбек сіңірген қайраткерлерді де қозғады. Олардың арасында біздің жерлестеріміз Шаймерден Қосшығұлов, Шарапи Алжанов, Зарап Темірбеков, Әбілқайыр Досов, Жұмағали Тлеулин және тағы басқалар бар, шамамен 150 адам.
Бұл туралы конференцияға қатысушылар көп айтты. Конференция модераторы, осы жобаның үйлестірушісі Аманбай Асылбайұлы Сейітқасымов комиссияның өткен жылғы жұмыс қорытындылары туралы айтып, тек Зеренді ауданының аумағында сталиндік кезеңнің бұрын белгісіз болған 4 лагері анықталғанын атап өтті. Баяндамашылар арнайы қоныс аударушылар мен босқындар, әскери тұтқындар мен кулактар, дінбасыларды, ғылыми интеллигенцияны қудалау туралы сөз қозғады. Бұрын белгісіз фактілер, мұрағаттық деректер келтірілді. Немістерді депортациялау және орналастыру, ХХ ғасырдың 40-жылдарындағы Солтүстік Қазақстандағы босқындардың тарихы, Приреченское ауылындағы арнайы қоныс аударушылардың тағдыры туралы неміс қоныс аударушыларының ұрпағы, қайғылы күндердің куәгері Людмила Степановна Хаврушина және тарих пәнінің мұғалімі Сток Наталья Владимировна айтып берді.
Тарихшы-ғалымдар А. Б. Кушпаева,А. А. Шарипов, Г. М. Төлепбергенов, Т. А. Уәлиев облыс аумағындағы қуғын-сүргін мен оңалтуды зерттеудің негізгі мәселелерімен бөлісті.
Конференция аясында сөз сөйлеушілер Түркістан легионына қатысушылардың, қазақстандық әскери тұтқындардың, депортацияланған халықтардың, тәркіленген байлар мен кулактардың және заңсыз қуғын-сүргінге ұшыраған азаматтардың басқа да санаттарының тағдыры мәселелерін қозғады.
Конференция қорытындысы бойынша қарар қабылданды.